Do Does Kullanımı ve Ayrıntılı Konu Anlatımı

İngilizcede sıklıkla duyduğumuz eylemlerden biri olan “do/does” Türkçede “yapmak” anlamına gelmektedir. Bu yardımcı fiilin “do/does” şekli Present Simple Tense yani İngilizce Geniş Zaman kipinde kullanılır.

Geniş bir anlama sahip olan bir kelime olduğundan çok fazla şeyi söylerken kullanılabilen bir fiildir. Üçüncü tekil şahıslarda yani he/she/it ile kullanımında yardımcı fiilimiz does olarak kullanılırken, diğer şahıslarda do olarak kullanılır.

Günlük hayatımızda birçok şeyi yaptıüımızı belirtirken kullanabileceğimiz bir yardımcı fiil olduğu için do/does kullanımını öğrenmek oldukça önemlidir.

Do Does Kullanımında Gramer Kuralları Nedir?

Yukarıda da belirttiğimiz gibi do/does cümlede birer yardımcı fiil olarak kullanılır ve bu sayede ana fiilin anlamını genişletir. Do ve does yardımcı fiilleri gramer kurallarına göre cümlede geniş zaman (simple present) kipinde kullanılır.

İki yardımcı fiilin anlam olarak pek bir farklılıkları yoktur fakat üçüncü tekil şahısları kullanırken does kullanılır, diğer şahıslarda ise do kullanılır. Örneğin;

I do the dishes every night after the dinner. Her akşam yemekten sonra bulaşıkları toplarım.

He does the dishes everynight after the dinner. Her akşam yemekten sonra bulaşıkları toplar.

Yukarıdaki iki cümlede de genel anlam aynıyken sadece cümlenin öznesi farklıdır ve do/does yardımcı fiili de buna uygun olarak kullanılmıştır.

Kısaca anlatmak gerekirse İngilizce geniş zaman yardımcı fiilleri do ve does’dır. Olumsuz cümlelerde do not/ don’t ve does not/ doesn’t şeklinde kullanılır, soru cümlesi yapmak istendiğinde ise do/does cümle başına gelir.

Bu noktada do/does yardımcı fiilini cümle içinde kullanırken dikkat etmemiz gereken bazı unsurlar karşımıza çıkmaktadır;

Olumsuz ya da soru cümlelerinde does ve doesn’t kullanıldığında fill -s takısı almaz.

Does he prepare the dinner ? O akşam yemeği hazırlar mı?

He prepares dinner. / He doesn’t prepare dinner. O yemeği hazırlar./ O yemeği hazırlamaz.

Gördüğünüz gibi soru cümlesi ve olumsuz cümlede prepare fiili -s takısı almamıştır.

İngilizcede Do ve Does ile Olumlu Soru Cümleleri

Yukarıda anlattığımız kurallara göre örnekleri genişleterek konuyu pekiştirelim;

1. Do you sing songs when you are alone? Yalnız kaldığında şarkılar söyler misin?
2. When do you wake up in the mornings? Sabahları ne zaman kalkarsın?
3. How do you study for your exams? Sınavlarına nasıl çalışırsın?
4. Does she work here? O burada mı çalışıyor?
5. Do you enjoy watching black and white movies? Siyah beyaz filmler izlemekten hoşlanır mısın?
6. How often do you drink water in a day? Bir gün içinde ne sıklıkla su içersin?
7. Does he go on a walk everyday? O her gün yürüyüşe çıkar mı?
8. Where does your parents live? Ailen nerede yaşıyor?
9. When do you eat your first meal of the day? Günün ilk öğününü ne zaman yiyorsun?
10. How often do you use your phone? Telefonunu ne sıklıkla kullanıyorsun?

İngilizcede Do ve Does ile Olumsuz Soru Cümleleri

Do ve Does’ın olumsuz halleri don’t ve doesn’t olarak kullanılır. Bu şekilde olumsuz soru cümlesi kurarken unutmamamız gereken bir nokta yapı olarak olumsuz olsa da bazen soru cümlesinin anlamı olumsuz olmayabilir.

Çeşitli örneklerle konuyu pekiştirelim;

1. Why don’t you ever call me? Beni neden hiç aramıyorsun?
2. Doesn’t she the one who lost her wallet in the store last day? O dün mağazada cüzdanını kaybeden kadın değil mi?
3. Don’t you want a new laptop too? Sen de yeni bir laptop istemiyor musun?
4. Doesn’t she always come home first? O her zaman eve ilk gelmiyor mu?
5. Doesn’t our brother look just like our grandfather? Kardeşimiz tıpkı dedemize benzemiyor mu?
6. Doesn’t he know it is not the end of the world if he cannot pass his exam? Sınavını geçememesinin dünyanın sonu olmadığını bilmiyor mu?
7. Doesn’t our mother look very tired these days? Anneiz bugünlerde çok yorgun görünmüyor mu?
8. Why don’t you come moring runs with me? Neden benimle sabah koşularına gelmiyorsun?
9. Don’t they have a weekly meeting on Fridays? Cuma günleri haftalık toplantıları yok mu?
10. Why doesn’t she love to watch series with you? I thought you were close. Neden seninle dizi izlemeyi sevmiyor? Ben ikinizin yakın olduğunu sanıyordum.

İngilizcede Do ve Does Kullanımı ile Olumlu Cümle Örnekleri

Soru cümleleri örneklerini inceledikten sonra bir de do ve does ile İngilizce geniş zamanda nasıl olumlu cümle kullanılır örneklerle pekiştirelim;

1. He does everything to make us feel comfortable in life. O hayatta bizi rahat hissettirmek için her şeyi yapıyor.
2. She does every little thing to make him happy, she is a codependent person. O en küçük şeyi bile onu mutlu etmek için yapıyor, karşılıklı bağımlı bir insan.
3. I do want a new glasses of course, because I cannot see with these anymore. Tabi ki de yeni bir gözlük istiyorum çünkü artık bunlarla göremiyorum.
4. They do whatever they want, don not bother them. İstediklerini yapıyorlar, onları rahatsız etme.
5. We are aware of the fact that we can do better. Daha iyisini yapabileceğimizin farkındayız.
6. I do run in the mornings. Sabahları koşuyorum.
7. They do want to visit you in your spare hours. Boş zamanlarında seni ziyaret etmek istiyorlar.
8. She does this intentionally to break your heart I think. Bence bunu bilerek senin kalbini kırmak için yapıyor.
9. He does this every morning, it’s his routine. Bunu her sabah yapar, bu onun rutini.
10. They do love each other, as it can be understood from their eyes. Onlar birbirini seviyor, gözlerinden de anlaşılabileceği gibi.

İngilizcede Do ve Does Kullanımı ile Olumsuz Cümle Örnekleri

Do ve does fiilleri ile olumsuz cümle örneklerine bakalım;

1. She doesn’t like to cook a meal for you everyday. O her gün sana yemek hazırlamayı sevmiyor.
2. They don’t talk too much as far as I know. Bildiğim kadarıyla onlar çok konuşmuyor.
3. I don’t like being called rich, because people like to judge you only by glance. Zengin olarak anılmaktan hoşlanmıyorum, çünkü insanlar tek bakışta yargılamayı seviyorlar.
4. My sister doesn’t play with other children in the neighborhood. Kardeşim mahalledeki diğer çocuklarla oynamıyor.
5. Her mother doesn’t come and pick her from the school like ours. Onun annesi bizimki gibi gelip onu okuldan almıyor.
6. He said to me that he doesn’t like his new job. Bana yeni işinden hoşlanmadığını söyledi.
7. They don’t deserve this. Onlar bunu hak etmiyor.
8. I don’t like to eat meat, I am going to be a vegeterian. Et yemeyi sevmiyorum, vejeteryan olacağım.
9. Ayşe doesn’t like to sit with Sıla in class because she said she talks too much. Ayşe sınıfta Sıla ile oturmayı sevmiyor çünkü çok konuştuğunu söyledi.
10. He doesn’t like horror movies. O korku filmlerini sevmiyor.

İngilizcede Do ve Does Yardımcı Fiiller midir?

İngilizcedeki yardımcı fiiller primary ve modals olamak üzere ikiye ayrılır.

Primary

am, is, are 

have, has

do, does

was, were

did

had

Modals

Can

Could

Will

Would

Should

May

Might

Must

Shall

Daha detaylı konu için yardımcı fiiller konu anlatımını inceleyebilirsiniz.

İngilizcede kullanılan yardımcı fiillerden (auxilary verbs) biri de do/does’dır. Bo ve does primary yardımcı fiiller kategorisine girer ve kullanıldığında cümlenin yapı taşını oluşturur. Do/does yardımcı fiili bazen tek başına kullanıldığında da bir anlam verir ve Türkçesi “yapmak” olarak geçer. Ama yardımcı fiil olarak kullanıldığında cümledeki diğer fiili tamamlayıcı nitelikte olurlar, cümleyi kurmak için ona ihtiyacınız vardır.

Do ve does’ın yardımcı fiil olarak kullanıldığı durumları inceleyelim;

Bir cümleyi olumsuz yapmak istediğimizde

Do/does yardımcı fiili özneden sonra ve ana fiilden önce not eki getirilerek kullanılır.

She doesn’t like playing piano. Piyano çalmayı sevmiyor.

Soru cümlesi oluştururken

Do ve does soru cümlesi olultururken cümle başında kullanılır.

Do you like drinking coffee? Kahve içmeyi sever misin?

Ana fiili tekrarlamak yerine bir sonrakinde do/does yardımcı fiili kullanılır

Jane sings better than Sarah does. Jane Sarah’dan daha iyi şarkı söylüyor.

Son olarak da cümledeki eylemi vurgularken kullanılabilir

I do want to get better grades, but I have no motivation. Ben de yüksek notlar almak istiyorum ama motivasyonum yok.

İngilizcede Do ve Does ile Cümle Yapısı Tablosu

İngilizcede Do ve Does Nerelerde Kullanılır?

Do ve does’ın İngilizcede yardımcı fiil olarak kullanıldığını daha önce belirttik. Şimdi de sırayla do ve does konu anlatımı olarak nerelerde kullanılabileceğini inceleyelim;

1.Gerçekleri Belirtirken Do ve Does Kullanımı

Belli bir gerçeği ya da bilimsel gerçekleri geniş zaman kalıbında aktarırken cümlede do ve does yardımcı fiili kullanılabilir. Örneklerle inceleyelim;

Sun doesn’t revolve around the Earth as they have believed before, but Earth and other planets do revolve aroun the Sun and it is called Heliocentricism. Daha önceden inanılanın aksine Güneş Dünyanın etrafında dönmez, ama Dünya ve diğer gezegenler Güneş’in etrafında döner ve buna Güneş Merkezlilik denir.

Speed and velocity does create a difference between how fast is something moves and its direction. Hız ve sürat bir şeyin ne kadar hızlı olduğu ve onun yönü arasında bir fark oluşturur.

2. Alışkanlıkları Belirtirken Do ve Does Kullanımı

Genellikle yaptığımız alışkanlıkları ve rutinlerimizden bahsederken de geniş zaman yapısında do ve does yardımcı fiilini kullanabiliriz;

I do yoga everyday. Her gün yoga yaparım.

I do puzzles for my wall whenever I have a spare time. Ne zaman boş bir zamanım olsa duvarım için puzzlelar yaparım.

She does her writings on her laptop in the mornings. Sabahlarını yazı işlerini laptopunda yapar.

3. Sevilen ve Sevilmeyen Durumları Belirtirken Do ve Does Kullanımı

Sevdiğimiz ya da sevmediğimiz şeylerden bahsederken do ve does kullanılabilir.

She doesn’t like to go for a walk in the mornings, but she does love to run at nights. Sabahları yürüyüşe çıkmayı sevmez ama akşamları koşmayı sever.

I do love to drink coffee in the mornings. Sabahları kahve içmeyi severim.

Bu cümlede kullanılan do yardımcı fiili love fiilini vurgulamak amacıyla kullanılmıştır. Olumlu cümlede kullanılmasa da anlam değişmez.

4. Doğa Kanunlarını Belirtmek için Do ve Does Kullanımı

Bu kullanımı en başta bahsettiğimiz bilimsel gerçekler ve genel geçer bilgileri söylemek için kullanılmasıyla aynı durumdur;

Herbivore animals does not eat meat, they only adapted to eating plant materail. Otçul hayvanlar et yemez, onlar sadece bitki yemeye adapte olmuşlardır.

The only letter that doesn’t appear on the periodic table is J. Periyodik tabloda olmayan tek harf J’dir.

İngilizcede Do ve Does Biçimleri

İngilizcede kullanılan do ve does yardımcı fiilinin olumsuz kullanım biçimi do not/ don’t ve does not/ doesn’t olarak değişmektedir.

1. Don’t ve Doesn’t

Do ve does yardımcı fiilinin olumsuz halinin kısaltılmış biçimde kullanımıdır.

I don’t like to eat fish. Balık yemeyi sevmem.

She doesn’t share her room with her little sister. Odasını küçük kız kardeşiyle paylaşmıyor.

They don’t go to that restaurant around the corner because they say their food was terrible once. Köşedeki o restoranta gitmiyorlar çünkü bir kere yemeklerinin çok kötü olduğunu söylediler.

2. Do not ve Does not

Do ve does yardımcı fiilinin kısaltılmamış olumsuz kullanım halidir. Genellikle emir cümlesi oluştururken do not cümle başına getirilerek kullanımı yaygındır.

Do not enter the room if the door is closed. Eğer kapı kapalıysa odaya girme.

She does not like her new office. Yeni ofisini beğenmiyor.

Do not disturb. Rahatsız etmeyin.

Do ve Does Geçmiş Zaman Hali Nedir?

Past simple tense yani Basit geçmiş zamanda do yardımcı fiili did olarak kullanılır. Olumsuz cümlelerde did not/ didn’t olarak, soru cümlelerinde iste cümle başına did getirilerek kullanılır.

Past simple tense konusunu daya detaylı öğrenmek için ilgili makalemizi inceleyebilirsiniz.

I did clean the house when you were at work. Sen işteyken ben evi temizledim.

She didn’t come to the meeting yesterday. O dünkü toplantıya gelmedi.

Did you drink coffee today? Bugün kahve içtin mi?

Do ve Does’ın “Did+Mastar Fiil” Şeklinde Kullanımı

Bu kullanımda did yardımcı fiilinden sonra gelen ana fiil mastar halinde kullanılır. Did kullanıldığı için cümle geçmiş zamandır ve aynı zamanda ana fiili vurgulayan bir niteliktedir.

İngilizce do ve does fiilinin geçmiş hali did ve did not ile cümle örneklerini inceleyerek konuyu pekiştirelim.

I did wear that dress last night. Dün gece o elbiseyi giydim.

She did clean her room all by herself without my help. O odasını benden yardım almadan tamamen kendisi temizledi.

They did buy a new car last week. Geçen hafta yeni bir araba aldılar.

My brother did give me the adress before he went out. Kardeşim dışarı çıkmadan önce bana adresi verdi.

I did like my new bike. Yeni bisikletimi beğendim.

İngilizcede Simple Present Time (Geniş Zaman) Kullanımı

İngilizcede do ve does yardımcı fiili geniş zamanda kullanılır. Değişmeyen ve hep geçerli olan ya da genel şeylerden bahsederken kullanılan bu zaman kipi ile birlikte yardımcı fiilimiz geçmiş zamanda did olmaktadır ve sadece geçmiş zamanda olan bir şeyi belirtmek için kullanılır.

İngilizce Zamanlar konusunu daha detaylı incelemek için ilgili makalemizi inceleyebilirsiniz.

Aradaki anlam farkını iki soru cümlesi örneği ile inceleyelim;

Do you live in Paris? Paris’te mi yaşıyorsun?

Did you live in Paris? Paris’te yaşadın mı?